Tuyên Quang, với địa hình đa dạng và khí hậu thuận lợi, đã tạo ra một nền ẩm thực phong phú, mang đậm hương vị núi rừng. Dưới đây là một số món ăn đặc sản bạn không thể bỏ qua khi đến với Tuyên Quang
1. Thịt lợn đen Na Hang
Lợn đen được bà con người dân tộc tại các xã trên địa bàn huyện Na Hang, chăn thả tự nhiên, không sử dụng tăng trọng, lợn có trọng lượng từ 40 – 55kg.
- Đặc điểm: Thịt lợn đen nổi tiếng với vị thịt thơm, săn chắc, khi nấu không có nước, bì giòn…
- Cách chế biến: Từ lợn đen, người Na Hang đã chế biến thành những món ăn độc đáo như: Thịt lợn nướng riềng mẻ, thịt lợn nướng ngũ vị hương, thịt lợn xào lăn…
- Món ngon: Thịt lợn đen nướng chấm muối tiêu chanh là món ăn được nhiều người yêu thích.
2. Cam sành Hàm Yên
- Đặc điểm: Cam sành Hàm Yên có vị ngọt thanh, thơm mát, vỏ mỏng và nhiều nước.
- Cách thưởng thức: Cam sành thường được ăn tươi hoặc chế biến thành các món như: mứt, ô mai…
- Đặc sản: Cam sành Hàm Yên là một trong những loại trái cây nổi tiếng của Tuyên Quang.
Cam sành đã được trồng từ rất lâu đời trên đất Hàm Yên và đã trở thành thương hiệu nổi tiếng của huyện.
Cam được trồng trên núi cao, khí hậu mát mẻ, cho vị ngọt mát. Đây là loại cam có giá trị dinh dưỡng cao: hàm lượng đường trên 10%; hàm lượng vitamin C từ 40 – 90 mg/100g cam tươi.
Ngoài ra, cam sành Hàm Yên còn có thành phần axit hữu cơ, axit có hoạt tính sinh học cao, các chất khoáng và dầu thơm tốt cho sức khỏe con người.
3. Bánh gai Chiêm Hóa
- Đặc điểm: Bánh gai Chiêm Hóa là loại bánh truyền thống của người Tày, được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và các loại lá thơm.
Bánh gai Chiêm Hoá cũng đóng góp hương vị đặc sắc vào văn hoá ẩm thực đất Tuyên Quang.
- Cách làm bánh gai:
Bánh gai được làm từ lá gai, gạo nếp, đỗ xanh, dừa tơi, mứt bí, hạt sen, dầu chuối, mỡ lợn.
Muốn có chiếc bánh thơm ngon, phải chọn gạo nếp cái hoa vàng, đãi sạch rồi ngâm với nước lạnh qua đêm, sau đó để ráo nước và xay thành bột.
Lá gai phơi khô tước bỏ hết gân, thái nhỏ, đem luộc rồi vắt kiệt nước, xay nhuyễn, trộn với bột và mật mía làm vỏ bánh.
- Hương vị của bánh gai:
Hương vị của lá gai quyện vào mùi thơm của gạo nếp với lá chuối khô, tạo nên hương vị rất đặc trưng.
4. Trà Khau Mút
Chè Khau Mút, xã Thổ Bình (Lâm Bình) được Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm và thủy sản tỉnh cấp giấy chứng nhận sản phẩm an toàn vào tháng 5-2017.
- Đặc điểm: Trà Khau Mút là loại chè đặc sản của đồng bào dân tộc Tày, được trồng ở vùng núi cao.
- Cách chế biến: Trà Khau Mút được sao tay thủ công, tạo ra hương vị thơm ngon đặc trưng.
- Công dụng: Trà Khau Mút có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như: giải nhiệt, thanh lọc cơ thể…
5. Bánh trứng kiến
Bánh nếp trứng kiến là một món ăn độc đáo xuất phát từ dân tộc tày vùng Tuyên Quang. Bánh gây ấn tượng bởi phần nhân béo ngậy được làm từ trứng kiến đen hết sức mới lạ.
Bên ngoài bánh là lớp bột nếp mềm dẻo, thơm ngon,ăn hoài không ngán. Bánh trứng kiến cũng là món ăn rất giàu chất dinh dưỡngvới tỷ lệ protein cao và chứa hơn 31 loại vi chất thiết yếu cho cơ thể.
Sẽ thật đáng tiếc nếu bỏ qua món ăn này khi du lịch Tuyên Quang.
Bánh trứng kiến thành phẩm đạt tiêu chuẩn phải dẻo, thơm mùi gạo nếp nương lẫn hương lá vả, phần nhân bên trong béo ngậy, đậm đà.
6. Các món ăn từ cá bỗng sông Gâm
Nhắc đến các món ăn đặc sản Tuyên Quang không thể không nhắc đến cá bỗng vùng sông Gâm. Cá bỗng có thể chế biến thành rất nhiều món khác nhau, nhưng được yêu thích nhất vẫn là món cá bỗng nướng lá chanh và món gỏi cá.
Món cá bỗng nướng:
Cá bỗng nướng thơm ngon với phần thịt săn chắc, kết hợp với vị mặn đắng của lá chanh và nứa non mang lại hương vị vô cùng đặc biệt. Phần vảy cá vàng ươm, giòn tan trong miệng.
Món gỏi cá bỗng:
Món gỏi cá bỗng Tuyên Quang có sự khác biệt với các món gỏi cá thông thường ở phần bột thính. Phần thính được làm từ phần xương cá đã giã mịn, rang vàng cùng lạc mang đến cảm giác mới lạ khi ăn.
Món ăn là sự hoà hợp từ vị mát của thịt cá, vị bùi của thính kết hợp với nước chấm chua, cay.
7. Các món ăn khác như:
7.1) Thịt trâu gác bếp
Một đặc sản lừng danh Tuyên Quang khác là thịt trâu gác bếp. Thịt trâu ở vùng núi Tuyên Quang nổi tiếng là sạch và ngọt thịt.
Khi trâu được mổ, lấy nguyên thịt nạc, dần cho mềm và ướp với tỏi, ớt, gừng, sả và những gia vị khác, sấy trên than củi hoặc hun khói trên gác bếp.
Khi ăn, có thể cuốn thịt trâu khô với lá rau cải, chấm thêm với ma-gi, mù tạt, tương ớt hoặc chẩm chéo. Món này uống với bia thì ngon hết sẩy.
7.2) Măng khô rừng kiên đài
Măng khô Tuyên Quang được làm từ măng tre, đem phơi khô và có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.
7.3) Rượu ngô men lá Na Hang
Rượu ngô Na Hang không chỉ dễ “say như điếu” bởi chất ngô ngọt lử mà còn bởi công thức gây men đặc biệt từ lá rừng.
Men lá được pha chế từ hơn 20 loại thảo dược quý có tác dụng chữa lành vết thương, phong thấp, thấp khớp…
Chỉ cần một nhấp rượu ngô Na Hang, bạn có thể cảm nhận được hương thơm vị mát lan tỏa khắp cơ thể.
8. Cơm lam Phú Lâm
Cơm lam đất Tuyên Quang không có nhiều khác biệt với các miền vùng cao khác nhưng rất phổ biến và cũng là một nét ẩm thực khó quên của mảnh đất này.
Ai đã từng thưởng thức cơm lam nơi đây sẽ không bao giờ quên được hương vị dẻo thơm của nếp.
Hương thơm, vị bùi của cơm dẻo, vị cay của gừng, vị ngọt của nước ống tre, vị thanh thanh lá chuối, mùi của khói bếp lửa thật quyến rũ.
Cơm lam có thể ăn ngay hoặc để cả tuần mà vẫn mềm, ngon mà không bị hỏng, và có thể ăn cùng với nhiều thức ăn khác.
9. Mắm cá ruộng ở Chiêm Hóa
Đây vừa là món ăn truyền thống, cũng vừa là một vị thuốc của đồng bào dân tộc Tày từ bao đời nay.
Để có hũ mắm cá thơm ngon tuyệt hảo, bà con dân tộc Tày nơi đây đã phải mất đúng 13 tháng trời: Nuôi cá ở ruộng 3 tháng, ủ men làm mắm 10 tháng.
Hương vị đặc trưng của thứ đặc sản này khiến cho ai đã từng một lần thưởng thức sẽ khó quên.
10. Ẩm thực thành phố Tuyên Quang
Ngoài những món ăn đặc sản Tuyên Quang trên ở đây còn có rất nhiều món ăn đường phố hấp dẫn khác như: bún chả, phở, bánh cuốn…
Cuối cùng
Mỗi món ăn ở Tuyên Quang đều mang một hương vị đặc trưng, thể hiện sự khéo léo và tài hoa của người dân địa phương.
Nếu bạn có dịp du lịch Tuyên Quang, đừng quên thưởng thức những món ăn này để cảm nhận hết vẻ đẹp của ẩm thực nơi đây.
